Visits: 160

نگاهی گذرا به غزوات پیامبر بزرگ اسلام

غزوه جنگی را گویند که رسول اکرم صلی الله علیه وسلم در آن اشتراک داشته و فرمانده لشکر را خود ایشان به عهده داشته باشند.

غزوه بدر:

در جای است به فاصله یکصدو شصت کیلومتری جنوب مدینه منوره و این غزوه در سال دوم هجری در ماه رمضان وقوع پیوست فرمانده جنگ رسول اکرم صلی الله علیه وسلم بودند. انگیز جنگ کاروان قریش تعداد مسلمانها در این جنگ ۳۱۳ یا ۳۱۴ و یا ۲۱۷ تن می رسید تعداد کفار 950 تن بود.

نتیجه جنگ به نفع مسلمانان پایان یافت 14 تن از مسلمانان شهید شدند و از کفار ۷۰ تن به قتل 70 تن  اسیر گرفته شدند و به نفع مسلمین خاتمه یافت.

غزوه ابوا:

این غزوه در سال دوم هجرت درماه صفر بوقوع پیوست فرمانده این غزوه خود پیامبر صلی الله علیه وسلم بودند. ابوا نام موضعی است میان مکه و مدینه که از رابغ سمت مدینه ۲۹ میل فاصله دارد انگیزه نبرد کاروان قریش بود تعداد مسلمین در این غزوه هفتاد تن از خواص مهاجرین بودند واین غزوه بدون جنگ خاتمه یافت و پیامبر صلی الله علیه وسلم با عمرو بن قخشی ضمری بزرگ بی ضمره پیمان صلح بستند.

غزوه بواط:

این غزوه در سال دوم هجری درماه ربیع الاول بوقوع پیوست بواط نام کوهی است از سلسله کوه های حهنیه که در مسیر شام قرار داشته و ۴۸ میل از مدینه فاصله دارد. انگیزه غزوه کاروان قریش بود تعداد مسلمی 200 تن از اصحاب و تعداد کفار امیه بن خلف با 100 تن از قریش و ایت غزوخ بدون جنگ خاتمه یافت.

غزوه العشیره:

در جمادی الاول وجمادى الآخر سال دوم هجری اتفاق افتاد عشيرا ويا عشیره نام محلی در (ينبع) انگیزه نبرد کاروان قریش تعداد لشکر مسلمین ۱۵۰ و یا ۲۰۰ تن از مهاجرین تعداد لشکر کفار حدود ۴۰ تن به فرماندهی ابوسفیان چون پیامبر به ذوالعشیره رسیدند معلوم شد که کاروان چند روز قبل از منطقه عبور کرده است بنابراین جنگی صورت نگرفت.

غزوه بنی النضیر:

امام بخاری در باب غزوات غزوه بنی النضیر را بعد از بدر در سال سوم هجری درماه ربیع الاول روی داده است فرمانده این جنگ رسول خدا بودند محل جنگ قلعه بنی نظیر حومه مدینه منور انگیزه این جنگ رفتن پیامبر غرض مشوره در امرد دیه دو مرد کلابی که عمر بن امیه ضمری آنان را به خطا کشته بود. شمار لشکر مسلمین گروهی از اصحاب با پیامبربودند لشکر کفار بنی النضیر از یهود بودند چون بنی النضیر به جان پیامبر سو قصد کردند لذا پس از شش شبانه روز محاصره از مدینه اخراج گردیدند.

غزوه احد:

میدان احد در فاصله چهار کیلو متری به سمت شمال مسجد نبوی قراردارد.

دراین غزوه فرمانده جنگ خود پیامبر صلی الله علیه وسلم بودند واین جنگ در صبح روز شنبه هفتم ماه شوال سال سوم هجرت رخ داد. انگیز این جنگ حمله انتقام جویانه مشرکین مکه از مسلمین بود شماره لشکر مسلمین دراین غزوه ۷۰۰ تن از مهاجرین و انصار بودند و از کفار مکه ۳۰۰۰ هزار تن بودند نتیجه غزوه این شد که  ۷۰تن از مسلمین شهید و ۷۰تن مجروح گردیدند. واز جانب کفار نیز تعداد زیادی کشته ومجروح گردیدند.

غزوہ خندق:

غزوہ خندق موسى بن عقیه و امام بخاری بر آن اند که این غزوه در شوال سال چهارم هجری روی داده است و ابن اسحاق و جمهور بر این اند که در شوال سال پنجم هجری رخ داده است فرمانده این غزوه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودند محل آن مدینه منور بوده انگیزه نبرد اخراج شدن بنی نضیر از مدینه منوره بود که نمایندگان خود را بسوی قبائل عرب فرستادند. چنانچه حی ابن خطب را به نزد قریش و کنابه بن ربیع را به سوی غطفان جهت دعوت دادن شان بر جنگ علیه مسلمين. جانب مقابل قبائل مختلف عرب شمار لشکر مسلمین ۳۰۰۰ هزار تن شمار لشکر کنار ۱۰۰۰۰ هزار بودند از قبائل مختلف نتایج از مسلمین حضرت سعد بن معاذ زخمی شد و بعد از آن شهید گردید واز مشرکین دو نفر بنام های عمروبن عبدود عامری و نوفل بن عبدالله به قتل رسیدند.

غزوه بنی قریظه:

فرمانده غزوه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودند در اواخر ماه ذی قعده سال پنجم هجری بوقوع پیوست محل آن منطقه بنی قریظه حومه مدینه منوره بوده انگیز نبرد امان دادن حی بن اخطب پیمان شکنی و نیز همکاری با دیگر احزاب آمار مسلمین ۳۰۰۰ هزار تن و آمار کفار ۶۰۰ یا ۷۰۰ تن از بنی قریظه (یهود) از مسلمین خلاد شهید شد واز کفار بنی قریظه  ۶۰۰تا ۷۰۰ تن همراه یک زن بنام بنانه کشته شد.

غزوه ذت الرقاع:

عموم نویسندگان مغازی این غزوه را درسال چهارم هجری ذکر کرده اند اما ابو موسی اشعری وابوهریره رضی الله عنه دراین غزوه گویای آن است که این غزوه پس از خیبر به احتمال قوی در ربیع الاول سال هفتم هجری رخ داده است چنانچه امام بخاری رحمت الله نیز بر این امر تصریح کرده است .

محل آن منطقه بنام نخل، انگیزه نبرد چون پیامبر از آمادگی شاخه های غطفان برای جنگ علیه مسلمین اطلاع یافتند باگروهی از یاران خود بسوی شان بیرون شدند آمار مسلمین  ۴۰۰تن و یا ۷۰۰ تن آمار کفار گروه غطفان. نتایج، در میان دوطرف جنگی رخ نداد و هر دو موجب نگرانی گروه شدند درهنگام پاسداری شبانه یکی از یاران رسول خدا بنام عباد بن بشر که در نماز ایستاده بود زخمی شد.

غزوه بنی المصطلق:

از نظر عموم غزوه نویسان در شعبان سال پنجم هجری روی داده است که این نظریه را به ابن حجر ترجیح داده است و به قول ابن اسحاق در شعبان سال ششم هجری روی داده است محل این غزوه مرتبیع نام چشمه در ناحیه قدیه در ساحل دریای سرخ انگیزه این بود چون اطلاع یافتند که حارث ابن ابی ضرار رئیس بنی مصطلق قصد جنگیدن را با مسلمین دارد به این غزوه روی آوردند شمار لشکر مسلمین ۱۰۰۰ هزار تن سواره و پیاده و شمار لشکر کفار بنی مصطلق نتیجه این شد از مسلمین یک تن اشتباها به شهادت رسید واز کفار ۱۰ تن کشته و 40 تن به اسارت در آمدند و شکست خوردند و نیر ۲۰۰ شتر و ۵۰۰ گوسفند گرفته شد.

غزوه ذی قرد:

جمهور نویسندگان مغازی گفته اند که این غروه قبل از صلح حدبیه یعنی در ربیع الاول سال ششم هجری واقع گردیده است اما امام بخاری می گوید که سه روز قبل ازخیبر رخ داده است و این قول درست تر است.

ذی قرد: نام چشمه ای است که به فاصله دو روز از مدینه به سوی غطفان قرار دارد انگیز نبرد چون گروهی از قبیله غطفان تحت قيادت عبدالرحمن فرازی بر شتران شیرده رسول خدا حمله کردند از قبیله غلطغان از مسلمین یک تن به نام اخرم شهید و از کفار نیر عبدالرحمن فرازی کشته شد و نیز شترهای بیت المال به دست آمد و 30 ردا مهاجمین به غنیمت گرفته شد.

غزوه خیبر:

این غزوه در اوائل محرم سال هفتم هجری بوقوع پیوست خیبر شهری است در فاصله ۱۶۰ کیلومتری شمال مدینه منوره، انگیزه نبرد پیامبر صلی الله علیه وسلم پس از صلح حدبیه تصمیم گرفتند تا کارشان را با دو گروه دیگر یعنی یهود وقبائل نجد نیز یکسره سازند تا آرامش بر منطقه حاکم گردد شمار لشکر مسلمین ۱۴۰۰ تن و یا ۱۵۰۰ و یا به قولی ۱۶۰۰ تن بودند لشکر کفار یهودیان از تمام مناطق بودند نتیجه غزوه از جانب مسلمین ۱۲ و یا ۱۵ تن شهید شدند و از کفار ۹۳ تن به قتل رسیدند و پس از  شش هفته محاصره خیبر فتح گردید و یهودیان فدک و وادی القری و تیما تسلیم گردیدند.

غزوه موته:

این غزوه در جمادی الاول سال هشتم هجری رخ داد. موته قریه نزدیک بلقا که بیش از دو منزل از بیت المقدس فاصله دارد انگیزه نبرد شهادت حارث بن عمیرازدی سفیر و نماینده پیامبر به سوی امیر بصری به دست جیل بن عمر و عسانی.

جانب مقابل مسیحیان و روميان تعداد لشکر مسلمانان 3000 هزار تن تعداد لشکر کفار سصد هزار تن رومی وصد هزار تن از عربهای قائل لخم و جزام وبلقين و بهراوبلی از مسلمین 12 تن و از رومیان تعداد زیادی کشته شدند.

غزوه حنین:

روز  شنبه 6 شوال سال هشتم هجری روز نوزدهم ورود به مکه مکرمه محل غزوه حنین نام وادی است مجاورت وادی ذی المجاز ، انگیز نبرد آماده شدن قبیله های هوازن و ثقیف به جنگیدن با مسلمین جانب مقابل هوازن وقبائل دیگر لشکر مسلمین ۱۲۰۰۰ که 10000 تن آنان از مدینه بودند و 2000 تن دیگر از مکه بودند تعداد لشکر کفار ۴۰۰۰ هزار تن از قبیله هوازی ثقیف وقبائل دیگر بعداز اینکه مسلمین در آغاز شکست خوردند سرانجام پیروز گردیدند و  6000 اسیر، ۲۴۰۰۰ شتر بیش از 40000 راس گوسفند و 4000 اوقیه نقره به غنیمت مسلمین در آمد.

غزوه طائف:

ماه شوال سال هشتم هجری رخ داده است طائف شهری است در ۸۶ کیلو متری مکه مکرمه که به سمت جنوب شرقی مکه قرار دارد انگیز نبرد تعقیب دشمن فراری زیرا اکثر فراریان هوازن وثقيف به شمول فرمانده کل مالک بن عوف حصری به طائف رفته و به آنجا پناه گرفتند. جانب مقابل هوازن ثقيف وقبائل دیگر شمار مسلمین ۱۲۰۰۰تن شمارلشکر کفار جمع کثیری از نیروی فراری دشمن . طائف تسلیم نشد ومسلمین محاصره آنرا رها کرده به مدینه منوره برگشتند.

غزوه تبوک:

این غزوه درماه رجب سال نهم هجری اتفاق افتاد.

تبوک نام محل حاصل خیزی است در ۸۰۰ کیلو متری شمال مدینه منوره، انگیزه نبرد آماده شدن رومیان با جنگ علیه مسلمانان جانب مقابل روم قبائل لخم وجزام وسایر مسیحیان عرب تعداد لشکر مسلمین ۳۰۰۰۰ سی هزار از اصحاب کرام تعداد لشکر دشمن چهل هزار از رومیان به شمول عده زیادی از قبائل ذکر شده بودند نتیجه صلح عرب های مقیم آنجا با پیامبر صلی الله علیه وسلم وعقب نشینی لشکر بزرگ روم خاتمه یافت.

غزوه فتح مکه مکرمه:

روز دهم ماه رمضان سال دهم هجری حرکت لشکر مسلمین از مدینه منوره آغاز شد. محل غزوه مکه مکرمه انگیزه غزوه پیمان شگنی قریشی ها با یاری دادن هم پیمانان شان از قبیله بنوبکر درمقابل خزاعه. هم پیمان مسلمين . جانب مقابل قريش وبنوبکر تعداد لشکر مسلمین ۱۰۰۰۰ هزار تن از مهاجرین و انصار . تعداد لشکر کفار قريش وبنوبکر نتیجه دوتن از مسلمین به نام های کرز بن جابرفهری وخنیس بن خالد بن ربیعه شهید گردیدند و۱۲ تن از مشرکین به قتل رسیدند ومکه فتح گردید.

حجة الوداع:

روز شنبه ۵ روز مانده به ذی الحجه سال دهم هجری این سفر آغاز گردید در روز یکشنبه چهارم ذی الحجه وارد مکه گردیدند. انگیزه این سفر ابلاغ پیام اساسی اسلام وادای مناسک حج بود وبعداز این سفر پیامبر بیمار از روز دوشنبه  ۲۷و ۲۹ ماه صفر دچار سردرد شدند درمدینه انگیزه این بیماری پیوستن به رفیق اعلی بود واین بیماری دوهفته بطول انجامید وسر انجام به رحلت پیامبر صلی الله علیه وسلم انجامید و در روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول سال یازدهم هجری به عمر ۶۳سالگی به رفیق پیوستند. ومن الله التوفيق

ماخذ:

منابع الرحيق المختوم (مولانا صفی الرحمن مبارک پوری).

زندگانی پیامبر صلی الله علیه وسلم تالیف (علامه سید ابوالحسن نروی رحمت الله).

سیرة المصطفی تالیف (مولانا محمد ادریس کاندهلوی رحمت الله).