تفسیر

تفسیر آیات 26 – 50 سوره حجر

بازدیدها: 839

تفسیر آیات 26 – 50 سوره حجر

سوره حجر آيه 26

‏متن آيه : ‏

‏ وَلَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و ما انسان را از گِل خشكيده فراهم آمده از گِل تيره شده گنديده‌اي بيافريديم .‏

‏توضيحات : ‏

‏« صَلْصَالٍ » : گِل خشكيده سفال گونه‌اي كه اگر بدان تلنگري زده شود به صدا درآيد . « حَمَأٍ » : گِلي كه بر اثر مجاورت فراوان با آب سياه شده باشد . « مَسْنُونٍ » : تغيير بو داده . گنديده . « مِنْ حَمَأٍ مَّسْنُونٍ » : صفت صَلْصال يا بدل ( مِن صَلْصالٍ ) است .‏

سوره حجر آيه 27

‏متن آيه : ‏

‏ وَالْجَآنَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و جنّ را پيش از آن از آتشِ سراپا شعله بيافريديم .‏

‏توضيحات : ‏

‏« الْجَآنَّ » : جنّ . جانّ و جنّ به يك معني است ( نگا : إسراء / 88 ، رحمن‌ / 39 و 56 ) . موجودات عاقلي هستند كه با حواسّ ما درك نمي‌شوند و مؤمن و كافر و مطيع و سركش دارند و داراي تكليف و مسؤوليّتند . « السَّمُوم‌ » : شعله و زبانه آتش بدون دود . بسيار گرم و سوزان . « نَارِ السَّمُومِ » : اضافه عام به خاصّ ، و يا موصوف به صفت است .‏

سوره حجر آيه 28

‏متن آيه : ‏

‏ وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَراً مِّن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( اي پيغمبر ! بيان كن ) آن زمان را كه پروردگارت به فرشتگان گفت : من از گِل خشكيده سياه شده گنديده‌اي انساني را مي‌آفرينم .‏

‏توضيحات : ‏

‏« بَشَراً » : مراد آدم‌ها است ( نگا : اعراف‌ / 12 ، ص‌ / 76 ، اسراء / 61 ) .‏

سوره حجر آيه 29

‏متن آيه : ‏

‏ فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏پس آن گاه كه او را آراسته و پيراسته كردم و از روح متعلّق به خود در او دميدم . ( براي بزرگداشت و درودش ) در برابرش به سجده افتيد .‏

‏توضيحات : ‏

‏« سَوَّيْتُهُ » : او را آراسته كمال و پذيراي روان كردم . او را به شكل انسان درآوردم و صورت خِلقت بشري بخشيدم . « رُوحِي‌ » : روح متعلّق به خود . روح آفريده‌اي از آفريده‌هاي خدا است و اضافه آن به خدا براي تعظيم و تشريف است ، همان گونه كه گفته مي‌شود : بَيْتُ الله . ناقَةُ الله . شَهْرُ الله . « قَعُوا » : بر زمين بيفتيد . فعل امر ( وَقَعَ ) است .‏

سوره حجر آيه 30

‏متن آيه : ‏

‏ فَسَجَدَ الْمَلآئِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏فرشتگان همه جملگي سجده كردند .‏

‏توضيحات : ‏

‏« أَجْمَعُونَ » : تأكيد دوم است .‏

سوره حجر آيه 31

‏متن آيه : ‏

‏ إِلاَّ إِبْلِيسَ أَبَى أَن يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏مگر اهريمن كه خودداري كرد ( و خويشتن را بزرگتر از آن ديد ) كه از زمره سجده‌كنندگان باشد .‏

‏توضيحات : ‏

‏« إِبْليسَ » : ( نگا : بقره‌ / 34 ، اعراف‌ / 11 ، كهف‌ / 50 ) .‏

سوره حجر آيه 32

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلاَّ تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( خداوند بدو ) گفت : اي اهريمن ! تو را چه شده است كه همراه سجده‌كنندگان سجده نبردي‌ ؟‏

‏توضيحات : ‏

‏« مَا لَكَ » : چرا ؟ تو را چه شده است‌ ؟ تو را چه رسد ؟‏

سوره حجر آيه 33

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ لَمْ أَكُن لِّأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ ‏

‏ترجمه : ‏

‏گفت : شايسته من نيست كه براي انساني سجده برم كه او را از گِل خشكيده حاصل از گِل تيره گنديده‌اي آفريده‌اي .‏

‏توضيحات : ‏

‏« لَمْ أَكُن لِّأسْجُدَ » : شايان مقام من نيست كه سجده برم .‏

سوره حجر آيه 34

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( خدا ) گفت : ( چون از فرمان من سرپيچي كردي ) پس از بهشت بيرون شو ، چرا كه تو ( از رحمت من ) مطرود ( و از منزلت كرامت رانده ) هستي .‏

‏توضيحات : ‏

‏« مِنْهَا » : مرجع ضمير ( ها ) : جنّت ، زمره فرشتگان ، سماوات و ملأ اعلي گرفته‌اند . « رَجِيمٌ » : ( نگا : آل‌عمران‌ / 36 ، حجر / 17 ) .‏

سوره حجر آيه 35

‏متن آيه : ‏

‏ وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و تا روز جزا ( كه در آن تو و پيروان تو به عذاب سرمدي من گرفتار مي‌آئيد ) بر تو نفرين باد .‏

‏توضيحات : ‏

‏« اللَّعْنَةَ » : ( نگا : بقره‌ / 89 ) .‏

سوره حجر آيه 36

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏گفت : پروردگارا ! اكنون كه چنين است مرا تا روزي مهلت ده كه در آن ( مردمان بعد از مرگشان مجدّدا ) زنده مي‌گردند .‏

‏توضيحات : ‏

‏« فَأَنظِرْني‌ » : پس مرا مهلت ده . « يُبْعَثُونَ » : برانگيخته مي‌گردند . زنده مي‌شوند .‏

سوره حجر آيه 37

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏فرمود : هم اينك تو از مهلت يافتگاني .‏

‏توضيحات : ‏

‏« الْمُنظَرِينَ » : مهلت داده‌شدگان .‏

سوره حجر آيه 38

‏متن آيه : ‏

‏ إِلَى يَومِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏تا روزي كه زمان ( فرا رسيدن ) آن ( در پيش خدا ) معلوم ( و اگر هم طول بكشد محدود ) است ( و هنگامه رستاخيز نام دارد ) .‏

‏توضيحات : ‏

‏« الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ » : مراد روز رستاخيز است ( نگا : حجر / 35 و 36 ، واقعه‌ / 50 ) .‏

سوره حجر آيه 39

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الأَرْضِ وَلأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏گفت : پروردگارا ! به سبب اين كه ( به خاطر اين انسان ) مرا گمراه ساختي ، ( معاصي و اعمال زشت را ) در زمين برايشان مي‌آرايم و جملگي آنان را گمراه مي‌نمايم .‏

‏توضيحات : ‏

‏« بِما » : به سبب اين كه . حرف ( ب ) سببيّه ، و واژه ( ما ) مصدريّه است . « لَهُمْ » : براي ايشان . مراد آدميزادگان است ( نگا : اعراف‌ / 16 ) .‏

سوره حجر آيه 40

‏متن آيه : ‏

‏ إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏مگر بندگان گزيده و پاكيزه تو از ايشان . ( كه چون دلهايشان به ياد تو آباد است ، تلاش من در حق آنان بر باد است ) .‏

‏توضيحات : ‏

‏« الْمُخْلَصِينَ » : گزيدگان . پاكيزگان ( نگا : يوسف‌ / 24 ، ص 46 و47 ) .‏

سوره حجر آيه 41

‏متن آيه : ‏

‏ قَالَ هَذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏فرمود : اين ( خلوص بندگان راستين ) طريقه درستي است كه دقيقاً راه به سوي من دارد ، ( و حفظ ايشان از گمراهي ، شيوه صحيحي است كه من آن را بر عهده گرفته‌ام ) .‏

‏توضيحات : ‏

‏« هذا » : اين راهي كه پويندگان مخلص راه توحيد در پيش گرفته‌اند . اين محافظت و مراقبت از جويندگان راستين راه حق در برابر وسوسه‌هاي اهريمن . « عَلَيَّ » : بر من است . راه به سوي من دارد . در صورت دوم ، ( عَلي ) به معني ( إلَيا ) است .‏

سوره حجر آيه 42

‏متن آيه : ‏

‏ إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغَاوِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏بي‌گمان تو هيچ گونه تسلّط و قدرتي بر بندگان من نداري ، مگر آن گمراهاني كه ( به وسوسه تو گوش فرا بدهند و ) به دنبال تو راه بيفتند .‏

‏توضيحات : ‏

‏« سُلْطَانٌ » : تسلّط و قدرت . مراد واداشتن به گناهان با اجبار و اكراه است . چرا كه تنها كاري كه از دست اهريمن ساخته است وسوسه كردن است ( نگا : اعراف‌ / 200 و 201 ، ابراهيم‌ / 22 ، نحل‌ / 99 و 100 ، صافّات‌ / 30 ) . « الْغَاوِينَ » : گمراهان و سرگشتگان . ناباوران و بي‌دينان .‏

سوره حجر آيه 43

‏متن آيه : ‏

‏ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و حتماً دوزخ ميعادگاه جملگي آنان است .‏

‏توضيحات : ‏

‏« لَمَوْعِدُهُمْ » : ميعادگاه ايشان . وعده آنان . مَوْعِد اسم مكان يا مصدر ميمي است و مرجع ضمير ( هُمْ ) ، ( الْغَاوِينَ ) است .‏

سوره حجر آيه 44

‏متن آيه : ‏

‏ لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِّكُلِّ بَابٍ مِّنْهُمْ جُزْءٌ مَّقْسُومٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏دوزخ داراي هفت در است و هر دري بخش خاصّ و ويژه‌اي از آنان دارد ( كه از آن به دوزخ درمي‌آيند و متناسب با اعمال زشت و پلشت ايشان است ) .‏

‏توضيحات : ‏

‏« جُزْءٌ مُّقْسُومٌ » : بهره جداگانه . مراد طائفه معيّن و گروه مشخّصي است كه به تناسب عذاب از آن در به دوزخ مي‌آيند .‏

سوره حجر آيه 45

‏متن آيه : ‏

‏ إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( اين پادافره پيروان شيطان بود ، و امّا پاداش پويندگان راه يزدان ، اين است كه : ) بي‌گمان پرهيزگاران در ميان باغها و چشمه‌ساران ( بهشت ) بسر مي‌برند .‏

‏توضيحات : ‏

‏« عُيُون‌ » : جمع عَيْن ، چشمه‌ها .‏

سوره حجر آيه 46

‏متن آيه : ‏

‏ ادْخُلُوهَا بِسَلاَمٍ آمِنِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( پروردگارشان بدانان مي‌گويد : ) با اطمينان خاطر و بدون هيچ گونه خوف و هراسي به اين باغها و چشمه‌سارها درآئيد .‏

‏توضيحات : ‏

‏« بِسَلامٍ » : به سلامت . با درود خدا و دربانان بهشت و فرشتگان به شما ( نگا : رعد / 24 ، يس‌ / 58 ، زمر / 73 ) . « ءَامِنِينَ » : در امن و در امان .‏

سوره حجر آيه 47

‏متن آيه : ‏

‏ وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ إِخْوَاناً عَلَى سُرُرٍ مُّتَقَابِلِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و كينه‌توزي و دشمنانگي را از سينه‌هايشان بيرون مي‌كشيم ، و برادرانه بر تختها روياروي هم مي‌نشينند .‏

‏توضيحات : ‏

‏« نَزَعْنَا » : بيرون كشيديم . به در آورديم . « غِلٍّ » : كينه‌توزي و دشمنانگي ( نگا : اعراف‌ / 43 ، حشر / 10 ) . « إِخْوَاناً » : برادران در مودّت و مخالطت ، يعني : دوستان . حال ( الْمُتَّقينَ ) يا ضمير ( و ) در ( أُدْخُلُوا ) يا ضمير مستتر در ( ءَامِنِينَ ) يا ضمير ( هُمْ ) در ( صُدُورِهِمْ ) مي‌باشد . « سُرُرٍ » : جمع سَرير ، تخت‌ها . « مُتَقَابِلينَ » : روبه‌روي هم . برابر يكديگر . صفت ( إِخْوَاناً ) يا حال ضمير مستتر در آن است .‏

سوره حجر آيه 48

‏متن آيه : ‏

‏ لاَ يَمَسُّهُمْ فِيهَا نَصَبٌ وَمَا هُم مِّنْهَا بِمُخْرَجِينَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏در آنجا خستگي و رنجي بديشان نمي‌رسد ، و از آنجا بيرون نمي‌گردند .‏

‏توضيحات : ‏

‏« نَصَبٌ » : خستگي . رنج ( نگا : توبه‌ / 120 ) . « مُخْرَجِينَ » : اخراج‌شدگان . بيرون رانده‌شدگان .‏

سوره حجر آيه 49

‏متن آيه : ‏

‏ نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( اي پيغمبر ! ) بندگان مرا آگاه كن كه من داراي گذشت زياد و مهر فراوان هستم ( در حق كساني كه توبه بكنند و ايمان بياورند و كار نيك انجام بدهند ) .‏

‏توضيحات : ‏

‏« نَبِّئْ » : باخبر كن .‏

سوره حجر آيه 50

‏متن آيه : ‏

‏ وَ أَنَّ عَذَابِي هُوَ الْعَذَابُ الأَلِيمَ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و اين كه عذاب من ( در حق سركشان بي‌ايمان ) عذاب بسيار دردناكي است ( و عذابهاي ديگر در برابرش عذاب نيست ) .‏

‏توضيحات : ‏

‏« الألِيمُ » : بسيار دردآور و دردناك .‏

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *