Visits: 167

احكام صدقه فطر:ـ

الحمد لله وكفي والصلوة والسلام علي عباده الذين اصطفي اما بعد:

فطر در لغت به معني كشودن روزه است ومعناي صدقه اي فطر صدقه اي روزه كشودن ميباشد در اصطلاح صدقه اي فطر عبارت از آن صدقه اي واجب است كه در پايان رمضان وكشودن روزه داده ميشود در همان سالي كه روزه بر مسلمانان فرض گشت پيامبر اسلام «ص» حكم اداي صدقه فطر را نيز صادر فرمود.

حكمت وفوايد صدقه اي فطر:

كسيكه در رمضان المبارك روزه مي گيرد تاحد توان خويش مي كوشد كه احترام ماه رمضان را بنمايد وحدود آداب وشرايط آنرا كه شريعت به اهتمام آن تأكيد ورزيده كاملا مراعات كند با آنهم كوتاهي هايي از انسان بصورت شعوري وغير شعوري سر مي زند.

يكي از حكمت هايي صدقه اي فطر آنست كه انسان با آمادگي قلبي حاضر ميشود از مال خويش در راه خدا خرج كند تا تلافي آن كوتاهي ها صورت گرفته وروزه در محضر خداوند متعال شرف قبول يابد . بر علاوه يك حكمت ومصلحت در دادن صدقه اي فطر هنگام عيد اين هم است كه افراد نادار وفقير جامعه نيز به اطمينان وفراغ ضروريات خوردن ، نوشيدن وپوشيدن خويش را تكميل كنند ومانند ساير مسلمانان به عيدگاه ها حاضر گردند تا اجتماع عيدگاه ها بزرگ باشد وبا كثرت تعداد شأن وشوكت مسلمانان بر ملا گردد.

ابن عباس «رض» مي گويد پيامبر «ص» صدقه اي فطر را بدان جهت مقرر فرمود كه كارهاي بيهوده ولغزش ها  كه  در رمضان نموده اند آنها را پاك كند ووسيله يي باشد براي خوردن ونوشيدن مردمان نادار ومحتاج پس هر كسيكه قبل از نمازعيد صدقه فطر را ادا كند شرف قبول مي يابد وكسيكه آنرا بعد از نماز عيد ادا كند مانند صدقات وخيرات عامه يك صدقه خواهد بود « يعني صدقه فطر آن قبول است اما قبل از نماز عيد ثواب ومزد زيادي دارد . « ابوداود وابن ماجه »

حضرت شاه ولي الله دهلوي «رح» گفته است روز عيد روز خوشي بوده واظهار شأن وشوكت اسلام توسط كثرت واجتماع عظيم مسلمانان صورت مي گيرد وبواسطه صدقه اي فطر اين هدف تكميل ميشود بر علاوه از اين صدقه اي فطر سبب تكميل روزه نيز ميباشد. « حجة الله البالغه»

حكم صدقه اي فطر:

صدقه اي فطر بر هر فرد مسلمان چه مرد باشد چه زن چه بالغ باشد وچه نابالغ واجب است مشروط بدانكه بر علاوه از ضروريات اصلي آنقدر مال نزد او باشد كه قيمت آن به اندازه نصاب گردد.( نصاب را که اگر از نقره حساب نمائیم تقریبا 200 درهم نقره که امسال حساب نمودند 36000 افغانی میشود ) چه بر آن مال زكات واجب گردد يا نه مثلا شخصي بر علاوه منزل مسكوني خويش خانه اي ديگري نيز دارد كه خالي ميباشد يا آنرا به كرايه داده است اگر قيمت اين خانه به قدر نصاب باشد صدقه اي فطر بر مالك آن واجب است اما اگر مالك مذكور با كرايه اين منزل مخارج زندگي خويش را تأمين مي كند صدقه اي فطر بر او واجب نيست.

پيامبر «ص» فرمودند آگاه باشيد صدقه اي فطر بر هر مسلمان واجب است چه مرد باشد يا زن آزاد  باشد يا غلام كوچك باشد يا بزرگ .

براي وجوب صدقه اي فطر غير از نصابي كه در فوق ذكر گرديد هيچ شرط ديگري وجود ندارد نه آزادي شرط است نه بلوغ ونه هوش وخرد. براي وجوب صدقه اي فطر گذاشتن يك سال نيز واجب نمي باشد بلكه اگر چند لحظه قبل از طلوع فجر در روز عيد خداوند به كسي مال وثروت عطا كند صدقه اي فطر بر او واجب است.

وقت وجوب صدقه اي فطر:

وقت وجوب صدقه اي فطر هنگام طلوع فجر روز عيد ميباشد اما حكمت وجوب آن تقاضا مي كند كه چند روز قبل از عيد به فقرا ومحتاجان رسانده شود تا ايشان هم از فراهمي اشياي ضروري خورد ونوش اطمينان حاصل كرده وبا فراغ خاطر به طرف عيدگاه بروند.

در صحيح بخاري آمده است كه صحابه كرام «رض» يكي دو روز قبل از عيد فطر صدقه اي فطر را ادا ميكردند.

اگر بنا بر بعضي وجوه سه چهار روز قبل از عيد ادا نگردد قبل از نماز عيد بهر حال بايد ادا شود.

دادن صدقه اي فطر قبل از رفتن به عيدگاه مستحب است اما اگر شخصي بنابر معذرتي يا به اساس تنبلي قبل از نماز عيد آنرا ادا نكند پس فورا بعد از عيد آنرا بپردازد وفكر نكند كه پس از اين عفو است.

از طرف چه كساني دادن صدقه اي فطر واجب است:

1 ـ شخصي كه زندگي آرام دارد بر علاوه خودش پرداختن صدقه اي فطر اولاد نا بالغش نيز بر او واجب ميباشد اگر اطفال او ثروتمند باشند از مال خود ايشان آنرا ادا كند وگر نه از مال خويش آنرا نپردازد.

2 ـ فرزندي كه از هوش وخرد محروم باشد چه ثروتمند باشد وچه فقير بهر حال اداي صدقه اي فطر از طرف او بر پدر واجب است.

3 ـ اگر فرزند بالغ فقير باشد دادن صدقه اي فطر او بر پدر واجب است اما اگر ثروتمند باشد پرداختن صدقه اي فطر او بر پدر واجب نيست.

4 ـ دادن صدقه اي فطر زن از طرف شوهر واجب نيست اما اگر بطور احسان ادا كند جايز بوده واز سوي زن ادا ميشود.

5 ـ اگر پدر وفات كرده باشد پدر كلان داراي تمام احكامي ميباشد كه در مورد پدر بيان گرديد.

6 ـ اگر زني زندگي مرفه داشته باشد تنها صدقه اي فطر خودش بر او واجب است وبر علاوه خود نه در مورد اولاد مسئول است ونه در مورد پدر ومادر ونه در مورد شوهر.

مقدار صدقه اي فطر

مقدار صدقه اي فطر در گندم عبارت ميباشد از يك كيلو يك صدو ده گرام اما نزد اشرف علي تهانوي اين مقدار چيزي نزديك به دوكيلو ميباشد واحتياط آنست كه بيشتر از اين مقدار پرداخته شود «يعني دو كيلو» . ويك صاع خرما جو يا كشمش مي باشد صاع معادل سه كيلو گرام است.

وبراي شخص جائز است كه قيمت صدقه اي فطر را پول نقد بپردازد بلكه اين كار بهتر است زيرا نفع براي فقرا بيشتر مي باشد.

دادن صدقه اي فطر از جاي يك نفر به چند نفر مسكين جائز است.

همچنين دادن صدقه اي فطر از جاي چند نفر به يك نفر مسكين جائز است.