آداب زیارت قبور:ـ
بازدیدها: 340
آداب زیارت قبور:ـ
نحمده ونصلی علی رسوله الکریم اما بعد:
قبلا تذکر دادیم که پیامبر «ص» در اوائل دعوت به اسلام مردم را از زیارت قبور منع کردند چون مردم به آن زمان دوره ای جاهلیت نزدیک بودند دوره ای که قبور وبتها را پرستش می کردند بعد از اینکه عادات گذشته را ترک کردند وایمان در دلهایشان رسوخ کرد به آنان اجازه دادند که قبور را زیارت کنند تا آخرت برایشان یاد آوری شود ، پند وعبرت گیرند از کسانی که در رفتن به سوی آخرت از آنان سبقت گرفته اند وترک کردند عیش ونوش وزر وزیور های دنیا را وجز عمل صالحی که پیش فرستادند چیزی بدست نیاوردند.
اما واجب است که زیارت نمودن شرعی باشد، خرافات ونو آوری های خلاف شرع در آن نباشد زیارت شرعی به اینگونه است که بر اموات سلام کرده وبرای آنان دعای خیرکنی وطلب مغفرت نمائی وبگوئی سلام بر شما ای اهل این دیار ای مومنین وای مسلمین ما هم ان شاء الله به شما ملحق می شویم از خداوند برای شما وخود طلب سلامتی میکنیم .
وامثال این دعاها که در سنت آمده است واز دست کشیدن بر زیارت وبوسیدن قبر وطواف آن ونذر برای آن وسنگ وخاک بر داشتن ونماز خواندن به طرف زیارت وبیرق نصب کردن وشمع روشن کردن ومطلقا استمداد کردن از اهل قبور مثل اینکه بگوید ای بزرگوار به من فرزند عطا کن ویا روزی بده ودیگر اموری که مخالف شریعت باشد به زیارت قبور انجام ندهند.
واز جمله ای آداب زیارت این است که روی خود را بجانب قبر وپشت خود را بجانب قبله مقابل روی میت بایستد وسلام دهد ومسح نکند قبر را بدست وبوسه ندهد آن را ومنحنی نشود وروی بخاک نمالد که این عادت خلاف شریعت است.
ونقل کرده شده است از شیخ ابی بکر بن سعد که مستحب است نزد زیارت قبور خواندن سوره ای اخلاص هفت بار وببخشد ثواب آن را برای میت واصح آن است که میرسد بمیت ودر بعضی روایات آمده است که بخواند ایستاده یازده بار قل هوالله احد بعد از آن بنشیند وزیارت روز جمعه فاضل تر است از روزهای دیگر خصوصا در اول روز جمعه وهمین است متعارف بعضی اهل علم.
ومستحب است که تصدق کرده شود برای میت بعد از رفتن او از دنیا وتصدق از میت نفع میکند او را بی خلاف میان اهل علم ووارد شده است دران احادیث صحیحه ودر بعضی روایات آمده است که روح میت می آید خانه ای خود را شب جمعه پس نظر می کند که تصدق میکند از وی یا نه .
وهمچنین امام محمد غزالی «رح» در کتاب خود احیاء العلوم صفحه 176 جلد 6 در مورد آداب زیارت قبور می فرماید : مستحب در زیارت قبور آن است که شخص زیارت کننده پشت به قبله نموده روی خود را به طرف قبر نماید.
وهمچنین طریق زیارت مسنون ومشروع ازینقرار است باید که شخص زیارت کننده رخ بطرف قبر وپشت بطرف قبله نموده ایستاده دعا نماید.
خاتم المحققین علامه ابن عابدین شامی درینمورد به نقل از فتح القدیر آورده است: طریق مسنون در زیارت قبور این است که زیارت کننده باید ایستاده دعا نماید چنانچه رسول اکرم «ص» در وقت زیارت قبرستان بقیع همچنین میکردند. ودیگر عین همین مطلب بهمین عبارت در حاشیه ای طحطاوی بر مراقی الفلاح نیز موجود است وحاجت تکرار ندارد.« ردالمحتار مشهور به فتاوی شامی صفحه 242 جلد 2»
نشسته دعا کردن نیز ثبوت دارد چنانچه در ردالمحتار آورده ( وان جلس بعیدا او قریبا بحسب مرتبته فی حال حیاته ) « ردالمحتار صفحه 242 جلد 2 وحاشیه طحطاوی صفحه 513 »
ترجمه : اگر شخص زیارت کننده خواسته باشد که نشسته دعا کند دور یا نزدیک قبر بنشیند باعتبار مرتبه حیات آنشخص میت باید خود را به قبر نزدیک نماید.
فائده: عین همین مسافه ومقدار در حالت ایستادن نیز مدار اعتبار است. « مرقات شرح مشکوه صفحه 407 جلد 2 »
در وقت زیارت قبور اول سلام دوم برخی از قرآن را خوانده ثوابش را بر روح آن میت اهداء نماید سلام بر موتی بر علاوه ضمیمه ای آن دعا هم دارد که در شرح احیاء العلوم صفحه 364 جلد 10 واذکار امام نووی صفحه 152 از آن مشرح بحث شده است ودر مشکوة شریف چهار طریق آن موجود است از جمله یک روایت که نبی کریم «ص» برای اصحاب کرام تعلیم داده اند ازین قرار است.( السلام علیکم اهل الدیار من المؤمنین والمسلمین وانا ان شاء الله بکم لاحقون نسئل الله لنا ولکم العافیة) « مشکوة صفحه 154 »
این دعا را امام مسلم وامام احمد ونسائی وابن ماجه روایت کرده اند ودیگر در مرقات آخر فصل اول باب زیارت قبور آورده که خواندن این دعا مقابل روی میت قبل از نشستن اولی است.
واندکی از قرآن بخواند در ردالمحتار به نقل از شرح لباب آورده « ویقرء القرآن ما تیسر له » « ردالمحتار صفحه 243 جلد 2»
یعنی بخواند از قرآن آنچه را که آسان میباشد برای زیارت کننده .
فائده : اگر چه در کتب فقه وفتاوی بعضی سوره ها تعیین شده اما تمام آن جهت اولویت است بهتر آن است هر چه از قرآن یاد دارد بخواند از جمله در درالمختار صفحه 126 جلد 1 یازده مرتبه خواندن سوره ی اخلاص مأثور تعیین نموده .
برای زیارت قبور غیر از طریقه ای مسنون که قبلا ذکر شد دیگر هیچ نوع فعلی انجام داده نمی شود (( وفی البحر ویکره عند القبر کلما لم یعهد من السنة والمعهود منها لیس الا زیارتها والدعاء عندها قائما کما کان یفعل «ص» فی الخروج الی بقیع واحالها الی الفتح )) « بحرالرائق صفحه 196 جلد 2 »
ترجمه: در بحراالرائق به نقل از فتح القدیر آورده است که مکروه است در وقت زیارت قبور انجام دادن هر آن فعلیکه شناخته نشده است از سنت وآنچه شناخته شده است از سنت تنها زیارت ودعا در حالت ایستادن میباشد که رسول اکرم «ص» این فعل را به قبرستان بقیع انجام داده اند.
بوسه کردن ومساس ولمس نمودن مزارات قرار تأئید کتابهای معتمد ومعتبر نا مشروع میباشد بلکه این فعل را از عادات نصارا شمرده اند ، چه جائیکه قفل ودر ودروازه وزنجیر وآستانه آن بوسه کرده شود.
بر اولیای امور ومتولیان قبور لازم است که مردم را ازین فعل های شنیع وقبیح باز دارند تا بمصداق « من رآ منکم منکرا الحدیث» عمل کرده باشند.
علامه ابن عابدین شامی در ردالمحتار صفحه 242 جلد 2 می فرماید« لایمسح القبر ولایقبله ولایمسه فان ذلک من عاداة النصاری » یعنی مسح وبوسه ومساس ننمایند قبور را که این افعال از عادات نصارا است. این افعال از بیغوری وبی توجهی متولیان قبور است که اکثر این طبقه مردم بی علم وبی دانش میباشند که در اسلام راه یافته است.
باید که متولیان امور مردم را از این افعال باز دارند چنانچه علامه سیوطی در سراج المنیر شرح جامع الصغیر صفحه 198 جلد 3 از منع آن چنین بیان نموده است که دست کشیدن بوسه کردن قبور که عوام درین زمان آنرا رواج داده اند شرعا از بدعتهای مذموم است باید ازین فعل اجتناب کرده شود وفاعلش را از آن باز دارد که این عمل فعل نصارا میباشد.
زیارت رفتن زنها: در مورد رفتن زنها بزیارت قبور در بین علماء اختلاف است بعضی از علماء جواز دادند که زنها به زیارت قبور بروند اما مشروط بشرطی که باینطور باشد که تجدید غم واندوه وگریه وفغان وبر سینه زدن وصوت خود را بالا کردن ونوحه کردن نباشد وخود را بر خاک نیندازد وبعضی مواردی که در ذیل درج می کنیم:
1 ـ از گریه وفریاد خود داری نمایند.
2 ـ اظهار غم واندوه ومحاسن میت را در وقت زیارت یاد نکند.
3 ـ به آن شرطی که متوجه زیارت شود که از فتنه در امن باشد.
4 ـ زنهای جوان ودخترها نباید باشند وزنهای سال خورده وعجوز باشند.
5 ـ خاص برای عبرت وترحم ودعا بروند.
6 ـ قبر را طواف نکنند.
7 ـ قبر را بوسه ولمس ننمایند.
8 ـ زنجیر وقفل آستانه ودر ودروازه را بوسه نکنند.
9 ـ با لباس کهنه ومحقر بطرف زیارت برود نه با لباس قشنگ ، جذاب ودلکش.
10 ـ زیارت را اقتصار بدعا نمایند فقط دیگر افعال را انجام ندهند .
11 ـ بر سر قبر سخن نگویند.
12 ـ حجاب اسلامی را مراعات داشته باشند.
13 ـ با مجاور وملنگ وآقا فلان سخن پردازی وقصه را آغاز نکنند.
14 ـ در بعضی مزارات قرآن کریم گذاشته شده است آنرا بدون وضوء مساس نکنند.
15 دختر های جوان نباشند که به آنها جواز ندارد که به زیارت قبور بروند بعضی از دختران وزنان جوان به زیارت قبور که میروند خنده وصدا بلندی وشوخی وبا آرایش تمام وهمچنین در آنجا عکس وفیلم برداری میکنند که رفتن چنین زنها بزیارت قبور ناجایز میباشد نباید که بزیارت قبور بروند این آداب برای زنان لازم وضروریست . وبعضی از این آداب برای مردان ضروریست.
« ومن الله التوفیق»
