احكام ومسایل روزه:ـ
بازدیدها: 270
احكام ومسایل روزه:ـ
الحمد لله الذي نقي قلوب الصائمين وروح ارواح القائمين وهدانا الي سواء السبيل والصلوة والسلام علي سيدنا محمد وآله واصحابه بالتعظيم والتجليل اما بعد:
قال الله تبارک وتعالی (ياايها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب علي الذين من قبلكم لعلكم تتقون)«بقره آيه 183»
روزه اي ماه مبارك رمضان يكي از فرائض عمده اي اسلام وركن چهارم از اركان پنجگانه اي اين دين مبين است كه انكار از آن كفر وترك آن بدون عذر گناه كبيره ميباشد.
اين هديه اي گرانمايه الهي براي مؤمنين نويد بخش پيام صداقت واخلاص وديانت وتقوي وعدالت واحسان بوده وعبادت سازنده اي روحيه اي عشق ومحبت وايثار ومروت وخلوص ومجاهدت است كه در نهاد ارادتمندان پاكدل تقويت بخشيده وزمينه اي رشد وكمال معنوي وتربيت وتزكيه روحاني را در پرتو آثار پر انوارش بيش از پيش مساعد وهموار ميسازد روي اين ملحوظ بر آن شديم تا كه بعون ملك المنان بعضي احكام روزه اي ماه مبارك رمضان را طور فشرده برشته اي قلم آورده تا كه باشد طرف توجه ارادتمندان مخلص قرار گرفته ومتضمن ارزشهاي مفيد وثمر بخش در امور زندگي جامعه اسلامي بطور كمال وتمام بوده باشد.
1 ـ روزه اي ماه مبارك رمضان بر هر مسلمان عاقل وبالغ فرض است.
2 ـ معني لغوي روزه خود داري وكناره گيري است. ودر اصطلاح شرع شريف روزه عبارت از خود داري وكناره گيري از خوردن ونوشيدن ومباشرت با زن از طلوع صبح صادق تا غروب آفتاب بطور دائم ومسلسل ميباشد.
3 ـ نيت روزه در اين مدت شرط است كه بدون نيت اگر تا شام هم خود داري كند روزه دار گفته نمي شود.
4 ـ اگر كسي تا قبل از زوال « نيمه روز» چيزي نخورد وننوشد …. نيت روزه كرد روزه اش صحيح است.
چيزهائيكه شكننده اي روزه نيست:ـ
1 ـ شخص روزه دار به فراموشي چيزي را خورد يا نوشيد يا جماع كرد اگر چه اين اعمال را مكررا انجام دهد .
2 ـ كسي را ديد كه بفراموشي ميخورد يا مي نوشد اگر آن شخص ذوي الجثه بود بياد آوردنش واجب است واگر ضعيف بود كه بواسطه اي روزه گرفتن اذيت مي شد بيادش نياورد .
3 ـ براي شخص روزه دار استعمال سرمه وروغن به سر وصورت وبوئيدن خوشبوئیها جائز است. اگر چه بعد از استعمال رنگ سرمه از آب واخلاط كه از حلق بيرون مي آيد مشاهده شود.وهمچنان قطره چشم اگر ضرورت بود مشکلی نیست که بچکاند.
4 ـ اگر بحلق روزه دار مگس يا دود وغبار يا گرد آسياب رفت بدون قصد آن فاسد نمي شود.
5 ـ دندانها را خلال كرد آنچه ميان دندانها است اگر باندازه اي كمتر از نخود باشد بدون بيرون آوردن از دهان فرو برد روزه فاسد نمي شود .
6 ـ از فرو بردن آب دهان اگر چه زياد هم باشد فاسد نمي شود.
7 ـ از پائين بردن خلط وآب بيني روزه فاسد نميشود.
8 ـ براي شخص روزه دار خود بخود قي آمد اگر چه دهانش پر شود روزه فاسد نمي شود. ویا از روی قصد استفراغ کن واستفراغ کمتر از پری دهان وی باشد اگر چه استفراغ وی بدون دخالت وی وفعل وی دوباره به حلقش برگردد.
9 ـ اگر دهانش خوني شد وخود بر آب دهان غالب نبود ووقت فرو بردن مزه اي آن معلوم نشد روزه فاسد نشد.
10 ـ چشيدن غذا بدون فرو بردن روزه را فاسد نمي كند.
11 ـ مسواك كردن با مسواك طبيعي اگر چه تلخي آن معلوم شود روزه را فاسد نمي كند استعمال خميره دندان مكروه است .
12 ـ اگر در سوراخ آله اي تناسلي خود مرد دواء ريخت روزه باقي است.
13 ـ در حالت خواب احتلام « شيطاني» شد روزه فاسد نميشود.
14 ـ بواسطه اي نظر كردن بطرف زن ويا به واسطه اي خيال وتفكر اگر چه دوام دار باشد مني خارج شد روزه فاسد نمي شود.
15 ـ روزه دار حجامت كرد يا غيبت كرد يا نيت خوردن كرد ونه خورد روزه فاسد نمي شود .
16 ـ صبح از خواب در حالت جنابت بيدار شد وتا شام جنب ماند فاسد نميشود.
17 ـ اگر در آب حوض يا دريا غوطه زد وآب در گوش او رفت روزه فاسد نمي شود.
18 ـ اگر چه چرك گوش خود را ذريعه اي خلال بيرون كرد وباز داخل گوش كرد روزه فاسد نميشود.
19 ـ اگر دانه كنجد را در دهان كرد وآنرا جويد ودر دهان پراكنده شد ومزه اش را در حلق حس نكرد فاسد نمی شود.
چيزهايكه روزه را ميشكند قضاء وكفاره لازم ميشود:ـ
شخص روزه دار قصدا برضا ورغبت خود بدون عذر شرعي يكي ازين اعمال را انجام دهد روزه اي آن فاسد قضاء وكفاره واجب ميگردد.
1 ـ جماع كردن در يكي از دو راه بر فاعل ومفعول قضا وكفاره لازم ميشود.
2 ـ خوردن ونوشيدن غذا ويا دواء.
3 ـ فرو بردن باران يا برف كه بدهن روزه دار داخل شد.
4 ـ خوردن گوشت نيم پخت.
5 ـ خوردن پيه اي گوشت.
6 ـ خوردن گوشت خشك شده بدون پختن.
7 ـ فرو بردن دانه گندم يا جويدن آن بعدا خوردن .
8 ـ فرو بردن دانه كنجد.
9 ـ خوردن گل ارمني كه عطاران ميفروشند واكثرا زنان بخوردن آن عادت دارند.
10 ـ خوردن نمك اندك .
11 ـ فرو بردن آب دهن زن خود ويا دوست كه از فرو بردن آب دهن او متنفر نباشد.
12 ـ خوردن روزه بعد از غيبت كردن يا بعد از حجامت كردن ويا بعد از مساس كردن آله تناسلي يا بعد از بوسه زدن خانمش را بشهوت و بگمان اينكه روزه اش فاسد شده قضا وكفارت لازم ميشود.
13 ـ اگر يكي از موارد فوق را انجام داد بعدا از عالم فقيه پرسان كرد وعالم فقيه گفت روزه ات فاسد شده بعدا خورد كفاره ساقط مي شود اما قضاء لازم است.
14 ـ كسيكه به قليان عادت داشت ويا براي فائده اي قليان كشيد قضا وكفارت لازم مي شود .
15 ـ شخص مقيم بعد از نيت روزه مسافر شد وبعد از مقداري رفتن بواسطه اي فراموش كردن اسبابي بخانه بر گشت ودر خانه روزه را خورد قضاء وكفارت لازم ميشود.
چيزهايكه روزه را ميشكند قضا لازم ميشود نه كفاره :ـ
1 ـ اگر شخص روزه دار برنج خام آرد خمير، نمك كم، گل، خاك، پنبه، كاغذ، خسته بادام يا ديگر خسته ها كه خوردن آن عادت نيست يا ميوه اي خام كه عادتا خورده نميشود يا ميوه اي كه همراه پوست خورده نمي شود يا ريگ آهن طلا ونقره ومس … را خورد روزه فاسد ميشود .
2 ـ اگر در دبر مقعد يا در بيني دوا ريخت روزه فاسد ميشود.
3 ـ كسي در حلق روزه دار آب ريخت روزه فاسد ميشود.
4 ـ چكانيدن دوا يا آب در گوش روزه را مي شكند.
5 ـ زخم شكم را تداوي كرد دوا بشكم رسيد ويا فرق سر را دوا ريخت دوا بمغز سر رسيد روزه فاسد مي شود.
6 ـ برف يا باران بدون قصد وعمل روزه دار داخل حلق رفت روزه مي شكند.
7 ـ وقت شستن دهن آب بحلق فرو رفت روزه فاسد مي شود.
8 ـ روزه اي شخص را بزور شكستند اگر چه بجماع باشد روزه مي شكند.
9 ـ روزه دار خواب بود بحلق آن آب ريختند روزه مي شكند.
10 ـ بغير از سبيلين دوا بهر جاي از بدن خود را انزال كرد روزه فاسد مي شود.
11 ـ زن خواب بود شوهر او را جماع كرد روزه اي زن فاسد مي شود واگر مرد روزه داشت كفاره وقضا لازم ميشود.
12 ـ از چكاندن دواء بداخل شرمگاه روزه فاسد ميشود.
13 ـ اگر انگشت را بآب تر كرد ويا روغن ماليد در يكي از دو راه داخل كرد روزه مي شكند.
14 ـ اگر دود را قصدا بحلق فرو برد ويا عنبر را بنزد خود دود كرد ودودش را فروبرد روزه مي شكند.
15 ـ اگر قصدا استفراغ كرد ودهنش پر شد روزه مي شكند وطهارت نيز ميكشند.
16 ـ اگر بر روزه دار بدون قصد قي آمد ودهنش پر شد بعدا قصدا آنرا فرو برد روزه مي شكند.
17 ـ آنچه در بين دندانهاي روزه دار است اگر باندازه نخود باشد آنرا خورد روزه فاسد مي شود.
18 ـ شخصي بيهوش شد اگر چه تمامي ماه رمضان بيهوش بود غير از روز اول باقي را قضا آورد.
19 ـ اگر بزور با زني جماع كرد يا در حالت ديوانگي روزه اي زن فاسد ميشود قضا لازم است واگر مرد روزه دار بود قضا وكفارت هر دو لازم است.
20 ـ شخص مسافر در حاليكه شب نيت روزه كرده بود وصبح نيت اقامت كرد سپس روزه را خورد اگر چه خوردن روزه برايش حرام است ليكن كفاره ساقط مي شود قضا بيآورد.
21 ـ شخص مقيم كه شب نيت روزه كرده بود صبح سفر كرد ودر حالت سفر روزه را خورد ويا قصدا جماع كرد اگر چه خوردن روزه برايش حلال نيست كفاره ساقط مي شود قضا بي آورد.
22 ـ شخصي سحري كرد ويا جماع كرد در حالي كه بيشتر گمانش اين بود كه هنوز شب است بعدا دانست كه صبح صادق طلوع كرده بوده كفاره ساقط مي شود قضا بي آورد.
23 ـ شخص روزه دار افطار كرد گمان غالب داشت كه شام شده وحالانكه آفتاب غروب نكرده بود كفاره ساقط مي شود وقضا بي آورد.
آنچه كه سبب سقوط كفاره ميشود:ـ
1 ـ زن روزه دار غذا خورد يا نوشيد ويا جماع كرد قصدا بعدا در همان روز عادت ماهوار را ديد ويا اولاد از وتولد شد كفاره از ذمه اي آن زن ساقط مي شود اما قضا روزه لازم است.
2 ـ شخصي مريض شد كه خوردن روزه برايش در همان روز مباح شد مانند كسيكه بعمل جراحي ويا خوردن ونوشيدن بخاطر كه حياتش بخطر است مجبور شد كفاره ساقط مي شود تنها قضا لازم است. اما اگر شخص روزه دار خود را بمشقت اندازد ويا عملي كند كه تشنگي او را پيش شود تا بخورد بعدا خورد كفاره لازم است.
3 ـ اگر كسي روزه اي خود را فاسد كرد واجب است كه بقيه اي روز را نخورد بلكه تا شام انتظار نمايد اگر چه روزه اش فاسد است. وهمچنين زنيكه روزه دارد برايش عادت ماهوار عارض ميشود ويا وضع حمل ميكند بعد از طلوع صبح بقيه اي روز را در صورتيكه عذر وجود نداشته باشد نخورند وليكن قضاء لازم است اگر طفل بعد از طلوع صبح بالغ شد ويا كافر اسلام آورد بعد از صبح نيز نخورند واما قضا لازم نيست.
احكام كفاره :ـ
1 ـ كفاره اي روزه اي رمضان اينست كه اگر كسي يك روز به قصد بدون مرض وعذرهاي شرعي روزه را بخورد بايد دو ماه پياپي روزه بگيرد واگر در بين يك روز هم خورد بايد دو ماه را مجددا روزه بگيرد بشرطيكه روزهاي عيد وايام تشريق نباشد.
2 ـ اگر استطاعت وتوانائي روزه نداشت 60 مسكين را صبح وشام شكم سير نان بدهد اما اگر در بين 60 نفر بچه اي كه بحد بلوغ نرسيده حساب نمي شود.
3 ـ زن ها بعد از پاكي ماهوار فورا روزه اي كفاره را بگيرند واگر يك روز معطل كردند روزه هاي قبلي محسوب نمي شود مجددا از سر بگيرد.
4 ـ زمان كه از پياپي گرفتن روزه بواسطه اي نفاس يعني ولادت بازماند بعد از پاكي مجددا پياپي دو ماه را بگيرند.
5 ـ در كفاره اگر نان گندم تنها باشد كافي است وغير نان گندم بايد خورش همراه باشد.
6 ـ اگر به شصت مسكين عوض طعام گندم داد جائز است وبهر يكي مقدار صدقه فطر كه دو كيلو ميشود داده شود وهمچنين قيمت گندم ويا خرما وغيره جائز است.
7 ـ اگر يك نفر مسكين را 60 روز طعام بدهد جائز است.
8 ـ پي در پي بودن در غذا شرط نيست لذا اگر مسكيني را چند روز طعام داد وچند روز تعطيل كرد اما شصت روز را كامل كرد جائز است.
9 ـ اگر مقدار كفاره يا قيمت آنرا يك مرتبه به مسكين بدهد جائز نيست .
10 ـ اگر از مقدار صدقه فطر كمتر بدهد نيز جائز نيست.
شرطهای وجوب کفاره :ـ
کفاره لازم نمیگردد مگرآنگاه که شرطهای آتی فراهم بوده باشد:
1ـ اگر در حال اداء روزه ای رمضان خورد یا آشامید پس اگر در غیر رمضان خورد یا آشامید کفاره لازم نمی گردد. همچنین کفاره لازم نمی گردد اگر چنانچه در قضاء آوردن روزه ای رمضان خورد یا آشامید.
2 ـ اگر به قصد خورد یا آشامید پس کفاره لازم نمی گردد اگر به فراموشی خورد یا آشامید.
3 ـ در صورتی که در خوردن وآشامیدن خویش خطا کار نباشد ، پس اگر به خطاء خورد وآشامید به گمان اینکه هنوز شب باقی مانده است ، یا مغرب داخل شده است، سپس برای وی آشکار گردید که او در روز خورده است، کفاره لازم نمی گردد.
4 ـ اگر به خوردن یا آشامیدن ناچار نبود پس اگر به خوردن وآشامیدن نا چار گردید ، کفاره لازم نمی گردد.
5 ـ اگر زیر فشار واجبار وادار به خوردن وآشامیدن نگردید ، پس اگر چنانچه به زور بر خوردن یا آشامیدن وادار ساخته شد کفاره لازم نمی گردد.
مكروهات روزه:ـ
1 ـ چشيدن چيزي ويا جويدن آن بدون عذر.
2 ـ جويدن ساچق بدون شيريني آن اگر شيريني داشت روزه فاسد ميشود .
3 ـ بوسيدن ويا به آغوش گرفتن مرد خانمش را اگر بنفس خود امين نبود.
4 ـ جمع كردن آب دهن در دهن بعدا فروبردن آن .
5 ـ هر عمليكه گمان غالب داشت كه انجام آن شخص روزه دار را ضعيف ميكند مانند حجامت كردن يا رگ زدن.
وآنچه كه براي روزه دار مكروه نيست:ـ
1 ـ بوسه زدن ويا به آغوش گرفتن مرد خانمش را در صورت امين بودن.
2 ـ روغن ماليدن به بروت.
3 ـ سرمه كردن چشم .
4 ـ حجامت كردن .
5 ـ رگ زدن.
6 ـ مسواك كردن در آخر روز بلكه مسواك كردن سنت است مانند اول روز .
7 ـ شستن دهن وبيني بغير از وضوء .
8 ـ غسل كردن وخود را بجامه ترشده پيچيدن .
وسه چيز در روزه مستحب است:ـ
1 ـ سحري 2 ـ تأخير سحري. 3 ـ زود افطار كردن .
وانجام این امور نیز برای روزه دار مستحب وپسندیده است:
1 ـ پرهیز از سخنان بیهوده وحفظ زبان از دروغ ، غیبت ، نمیمه ، دشنام دادن وغیره.
2ـ سخاوت وصدقه دادن.
3 ـ تلاوت قرآن ذکر نمودن اذکار مأثوره.
4 ـ افطاری دادن .
5 ـ خواندن دعای افطاری.
6 ـ اینکه غضب نکند زود به خشم نیاید.
بيان صورتهاي كه بواسطه آنها روزه نگرفتن جائز است:ـ
1 ـ مريض كه بواسطه روزه گرفتن احتمال ازدياد مرض يا تأخير صحت باشد بشرطيكه طبيب ودكتور حاذق مسلمان با ديانت تشخيص كرده باشد.
2 ـ اگر طبيب نگفت وموجود نبود اما بتجربه وعلائم معلوم كرد كه روزه اثر منفي دارد روزه نگيرد .
3ـ اگر مريض صحت يافت وي ضعف دارد وغالب گمان اين است كه روزه گيرد مجددا مريض ميشود روزه نگيرد .
4 ـ براي مسافر روزه بهتر است واما اگر نگيرد اختيار دارد وقضاء لازم است.
5 ـ زن حامله وباردار اگر چنانچه روزه گرفتن به خود وی یا به جنینش زیان می رسانید وبرای زن شير دهنده وقتي از خود يا بچه اگر چه بچه رضاعي باشد ميترسيد روزه نگيرد واگر شوهر زن ثروتمند باشد ويا در محل زن شير دهنده اي يا غذاي كه مناسب بچه است پيدا شود در اينصورت زن حق خوردن روزه ندارد مگر اينكه بچه پستان غير را نگیرد.
6 ـ شخص پير ومنحني كه طاقت روزه گرفتن را ندارد ويا مريض كه از سلامتي آن تا آخر عمر اميدي نيست روزه نيگرد بلكه فديه بدهند فديه هر روز 2 كيلو گندم يا قيمت آن ويا يك فقير را صبح وشام طعام بخوراند واگر فديه يك روز را بچند مسكين بدهد جائز است.
7ـ اگر شخص پير وضعيف قوي ونيرومند شد يا بيمار از طرف دكتور سلامتي خود را باز يا فت بايد روزه اي قضائي آورند فديه جائز نيست. ومن الله التوفیق.